Το άλογο – Ο ίππος

Tο άλογο ή ίππος ή άτι, (Equus caballus), είναι  τετράποδο περισσοδάκτυλο θηλαστικό της οικογένειας των ιππιδών (Equidae). Εξημερώθηκε από τον άνθρωπο γύρω στο 4500 π.Χ. Στην αρχαία ελληνική, η ονομασία του ήταν ίππος. Το άλογο είναι ψηλό, περήφανο και αρχοντικό ζώο, γνωστό για τον όμορφο τρόπο που τρέχει (καλπάζει) και την αίσθηση ελευθερίας που αποπνέει. Γεννάει συνήθως ένα νήπιο, σπάνια δύο, και η θηλυκή (φοράδα) τα θηλάζει μέχρι να είναι έτοιμα να τροφοδοτούνται μόνα τους. Η διάρκεια χρήσιμης ζωής του αλόγου ποικίλλει, ανάλογα με το ποσόν εργασίας που καλείται να εκτελέσει και την φροντίδα που του παρέχεται. Το άλογο που εκπαιδεύεται προσεκτικά και του δίνεται ο απαραίτητος χρόνος να αναπτυχτεί, ενδεχομένως θα μπορεί να εργάζεται μέχρι και τα 20 του χρόνια. Επίσης άλλες μη εξακριβωμένες πληροφορίες αναφέρουν άλογα που έζησαν 40 και 50 χρόνια.  Όπως δείχνει και το όνομά του, έχει αποδειχτεί ότι κατέχει ευφυΐα που έχει να κάνει με την εκμάθηση καθηκόντων, τη μνήμη και τη λύση προβλημάτων.

Από πού προήλθε:

Το άλογο προήλθε από τον ηώιππο, ένα μικρό τετράποδο θηλαστικό της εποχής του Ηωκαίνου, πριν 55 εκατομμύρια χρόνια. Ο ηώιιπος εξελίχθηκε στο μεσόιππο, το μειόιππο και το πλειόιππο αυξάνοντας το μέγεθός του. Ο σημερινός ίππος μάλλον εμφανίστηκε στη Βόρεια Αμερική, κατά την εποχή του Πλειστοκαίνου, και από εκεί μετανάστευσε στον υπόλοιπο κόσμο. Από το ίδιο εξελικτικό δέντρο προήλθαν το γαϊδούρι, η ζέβρα, η Κουάγκα, το άλογο Przelwaski και άλογο Παλλάς.

Η χρήση του σήμερα:

Σήμερα δεν χρησιμοποιείται πια ως μεταφορικό μέσο στην Ευρώπη. Παραμένει όμως σε πολλές χώρες της Ασίας, και σε ενδοχώρες της Λατινικής Αμερικής. Άλογα απαντώνται εκτός από άθλημα στην ιππασία και τον ιππόδρομο, σε προεδρικές και βασιλικές φρουρές λόγο της μεγαλοπρέπειας που τα διακρίνει αλλά και σε ορισμένες άλλες περιπτώσεις, όπως οι αστυνομικές δυνάμεις, επίσης στις κοινωνίες των Άμις. Το άλογο χρησιμοποιείται και σε παραδοσιακές γιορτές όπου συνηθίζουν να το στολίζουν με παραδοσιακά κεντήματα και να κάνουν παρίες, καθώς και στο κυνήγι αλεπούδων στη Σκωτία και στην Αγγλία.

Άνθρωπος και άλογο:

Η σχέση του αλόγου με τον άνθρωπο υπήρξε μοναδική. Το άλογο είναι σύντροφος και φίλος του ανθρώπου εδώ και πάρα πολλά χρόνια τον σήκωνε ποιο ψηλά από τους πεζούς συνανθρώπους του και του έδινε δύναμη και ταχύτητα. Βοηθούσε στην γεωργία, όργωνε τα χωράφια. Στην κτηνοτροφία στον έλεγχο του κοπαδιού (cowboys). Χρησιμοποιήθηκε στις μεταναστεύσεις, στα ταξίδια, στης μάχες (ο λόγος για τα Φριζικά άλογα όπου έχουν χαρακτηριστεί και ως άλογα πολέμου από την εποχή του μεσαίωνα), στης ανακαλύψεις νέων περιοχών, το κυνήγι, ακόμα και για ψυχαγωγία με διάφορες μορφές αγώνων και φυσικά την ιππασία. Με βάση λοιπών τα παραπάνω μπορούμε εύκολα να πούμε ότι δίπλα από κάθε σπουδαίο όνομα ανθρώπου στην ιστορία κρύβετε ένα όνομα αλόγου, που τον μετέφερε τον εξύψωνε, τον έκανε γρήγορο και δυνατό.

Λίγη ιστορία:

Στην παγκόσμια ιστορία το άλογο είχε περίοπτη θέση. Στην αρχαία Αίγυπτο το άλογο έπαιρνε θέση δίπλα στον φαραώ μετά τον θάνατο του. Η αρχαία ελληνική μυθολογία παρίστανε τους Κενταύρου, που αυτοί είναι φανερό σύμβολο την στενής σχέσεις αναβάτη και αλόγου. Οι λευκή επιβήτορες αποτελούσαν την υπέρτατη θησεία στου θεούς.  Τα ονόματα φημισμένων αλόγων είναι αξέχαστα όπως και τα ονόματα τον αναβατών τους: Βουκεφάλας το άλογο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ινσίτατος, άλογο που σε στιγμές παραφροσύνης ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Καλιγούλας ανακήρυξε σε ύπατο. Ελ-Μορσίλο, το αγαπημένο άλογο του Κορτές, που έγινε και άγαλμα από τους Ινδούς . Ροούν Μπάρπερυ, Επιβήτορας που ανήκε στον Ριχάρδο τον Β` και αναφέρεται και από το Σέξπιρ. Κοπεγχάγη, το άλογο του δούκα του Γουέλινγκτον που τάφηκε με στρατιωτικές τιμές.

Η επίδραση στην γλώσσα:

Η μεγάλη επίδραση του αλόγου εκφράζεται και στην γλώσσα με λέξεις όπως: Ιππότης, ιπποτικός ιπποτισμός, οι οποίες γενικά υπονοούν τιμή, σεβασμό, κάλους τρόπους, και ευθύτητα χαρακτήρα.  Το άλογο όπως λέει και ο Γάλλος ζωολόγος Μπυφόν, είναι η ωραιότερη  κατάκτηση του ανθρώπου.

Φρασεις που χρησιμοποιούμε στην καθομιλουμένη με το άλογο:

• Γυρίζει σαν άλογο στ’ αλώνι = Για εκείνον που ακατάπαυστα ασχολείται με χειρονακτική και μονότονη εργασία
• Είναι άλογο χωρίς γκέμια = Για τον ατίθασο
• έχει τα άλογα στο αλώνι = Για αυτόν που αρνείται μια πρόσκληση
• έχω τα άλογα στ’ αλώνι = Τρώγω
• … και πράσινα άλογα = παραλογισμοί, ασυναρτησίες (από το πρατειν άλογα)
• Πράσινο άλογο ζητά = Για εκείνον που ζητάν τα ανέφικτα
• Σαν άλογο βαρβάτο δεν βαστιέται = Για τους ανυπόμονους
• Τα άλογα αποστάσανε = για τους υπερήλικες